Wzór

Wzory naszych działań zostały dawno zapisane w utworach literackich, Wszyscy je czytali już w szkole. Filologowie zinterpretowali każdy motyw, podtekst i kontekst. Pokazali czarno na białym. Wiemy, ale nie wierzymy. Wzór nadal działa i niszczy.

Pakt diabłem to stary motyw literacki. Czy jest zawierany w realu? Agencje różnych państw wspierają finansowo i zbrojnie nikczemników i morderców, a ci uczynią każdą podłość: zbombardują miasto, zagłodzą milion dzieci. Zleceniodawcy wiedzą, że tamci tacy są. Nazywają ich sukinsynami. Dodają jednak, ale są naszymi sukinsynami. Wypełniają cele. To właśnie pakt z diabłem. Diabeł niszczy, kontraktor odnosi korzyść. A co z etyką?

Goethe jest narodowym pisarzem Niemiec, uznanym za wieszcza. W polskiej świadomości Mickiewicz jest wieszczem narodowym. "Faust" to największe dzieło Goethego, jak zwykle bywa - również alter ego autora. "Pan Tadeusz" pełni tę rolę w naszej literaturze.

Bohater literacki, doktor Faust zawarł pakt z diabłem, by uzyskać wielkie korzyści. Zgodził się tym samym na niemoralne postępowanie, wiedząc, że inni doznają krzywdy, zła i będą cierpieć. Zło jest gigantyczne, cierpienie niewyobrażalnie dojmujące, ale nagroda dla Fausta równie wielka.

Mit należy do najstarszych narodowych mitów niemieckich. Faust symbolicznie reprezentuje Niemcy. Potrzebowały mocy dla wykonania wielkich celów. Etyka, moralność, nieważna.

Faust i klienci diabła założyli sobie wielkie, nadludzkie cele, potrzebowali paraludzkiej mocy. Idea Fausta została powtórzona i wyłożona w dziele Nietzschego: wyzbądź się współczucia, zostaniesz nadczłowiekiem, jako ci rzecze Zaratustra. Trwały mit. Czy ten kontrakt właśnie został podpisany?

Przez historię przeszło wiele pokoleń faustowskich. Pakt z diabłem zawierali marksiści, stalinizm posyłał w diabły zasady moralne, cyrograf podpisali narodowi socjaliści Hitlera, a wcześniej Prusy, biedna kraina, stworzona z okrain polskiego terytorium. Faustowski jest bohater "Ziemi obiecanej" Reymonta, który żeni się z diabelskim wytworem, z pieniędzmi, ucieleśnionymi w córce bogacza. Borowiecki chce uzyskać narzędzia do skutecznego działania.

Jacek Soplica, biedny szlachcic, pragnął zdobyć panienkę z wyższej sfery. Obrażono go, czyniąc wielką obelgę dla honoru, a ten był nadrzędną wartością. Popełniona zbrodnia w afekcie spowodowała, że wycofał się z życia i założył habit mnicha. Dokonywał pięknych czynów, działał dla Ojczyzny, dla wolności, dla wszystkich. Pochyloną głowę wciąż zakrywał czarny kaptur mnicha, nikt nie znał jego tożsamości, nie przypisywał mu działań i czynów, wciąż uważano go za zbrodniarza i wyrzutka. Na łożu śmierci wyznał wrogowi swą tożsamość i uzyskał przebaczenie.

Soplica to nasz mit narodowy, symbol Polaka i losu Polski. Nadal jesteśmy ubogim, szlachetnym narodem, chcemy się dostać do bogatych i znaczących w świecie. Dokonujemy wspaniałych czynów dla świata, dla wszystkich, wciąż oskarżani, uważani za występnych, którzy powinni ulec osądzeniu.

Klienci diabła znowu zawarli z nim kolejny pakt. Zbrodnie i nieprawości nazywając poprawnością polityczną, liczą na gigantyczne korzyści: spodziewają się, że ich ziemie uzyskają wielkie bogactwo i znaczenie. Biedny szlachcic, działając z honorem dla wielkiego dobra, uzyska przebaczenie, jeśli wyzna swe grzechy.

(Inspiracją był blog http://www.taraka.pl/goethe_faust_12_ryb)